We gaan ons weer wagen aan de meest moeilijke beursnotitie van het jaar. Namelijk een voorspelling doen voor het komende jaar. Het zal wederom een jaar worden dat in het teken zal staan van de oorlog tussen Rusland en de Oekraïne. De sancties zullen blijven toenemen richting Rusland. Hoe langer dit conflict duurt, des te meer zal de wereld Rusland gaan afzonderen. De economie van Rusland is niet groot. Het is te vergelijken met de economie van de staat Texas. Waar Rusland en de Oekraïne wel groot in zijn, zijn grondstoffen. De Oekraïne was de graanschuur van Europa en Rusland is rijk aan olie, gas en veel basismaterialen zoals erts en grondstoffen welke gebruikt worden voor batterijen. Hoe meer de handel beperkt zal worden, des te meer deze grondstoffen in waarde zullen stijgen. Dit kan langzaam maar zeker tot problemen leiden. Zolang het langzaam gaat kan de wereld zich erop voorbereiden. Dat hebben we in 2022 gezien met de levering van gas en olie. Maar een koude winter kan een moeilijke start opleveren van dit jaar. Verder zijn de problemen van het griepvirus nog niet verdwenen. China opent na 2 jaar volledige isolatie hun economie open, want men kon het niet meer betalen. De vraag is in hoeverre China zal herstellen van de eerste grote griepgolf die zeker zal komen. Mocht men snel verder kunnen, dan zou dit een enorme stimulans kunnen zijn voor de wereld economie. De prijsstijgingen door tekorten vanuit Rusland kunnen dan wellicht makkelijker worden opgevangen door de stijgende export van China van deze grondstoffen, met uitzondering van olie en gas. China is de grootste importeur ter wereld van deze twee grondstoffen. 2022 stond verder in het teken van een snel oplopende inflatie. In sommige landen zelfs boven de 10%. Amerika bleef daar net onder. In de laatste twee maanden van 2022 zagen we de inflatie verder afnemen. Niet snel, maar wel geleidelijk. Door de hoge inflatie wereldwijd zagen we de rente versneld oplopen door de acties van de centrale banken wereldwijd. Dit zorgde voor een grote druk, niet alleen op de aandelenmarkten, maar ook op de obligatiemarkten. Een perfecte storm. Er was geen schuilen in de normaal stabiele obligaties. Van alle beleggingssectoren kon alleen de oliesector stijgen in 2022. Obligaties daalden met 15% en aandelen met bijna 20%. Kortom een jaar dat alleen een beetje te vergelijken was met 2008. Dat was het jaar van de financiële crisis. Om inflatie te temmen moet de geldhoeveelheid omlaag. Dat vertelt ieder economieboek op school. De centrale banken deden hun best, maar vooral in Amerika deed de regering het tegenovergestelde, waardoor de inflatie bleef stijgen en daardoor het merendeel van het werk dat de centrale banken deden teniet deed. De centrale banken moesten hierdoor hun rentes veel verder optrekken en in de laatste paar weken van 2022 veranderde de vrees van een hoge inflatie, naar een vrees van een recessie. De beurzen deden het wereldwijd slecht, wat zal er in 2023 gaan veranderen? We gaan onze ideeën voor 2023 hier voor u verder uitwerken! Onze ideeën zijn niet in steen gehouwen, maar in zand geschreven. Kortom als de omstandigheden veranderen, dan veranderen we natuurlijk mee. Hopelijk geven onze gedachten u wat houvast voor het komend jaar.
Wij verwachten voor 2023 de volgende trends:
Rente:
We verwachten dat de Amerikaanse rente in 2023 in het eerste deel van het jaar nog gaat oplopen. De heer Powell heeft aangekondigd dat we rekening moeten houden met een verhoging tot 5,1% in 2023. Momenteel staan we op een rentepercentage van 4,5% na een aantal forse verhogingen in 2022. We zijn dus in relatieve zin dichtbij het doel van het stelsel van centrale banken in Amerika (FED). Maar dit doel hangt af van de inflatie en de stand van de economie. Onze verwachting is dat de inflatie langer hoog blijft dan verwacht. Dit komt voornamelijk door het beleid van de regering Biden, die op de valreep in 2022 nog een stimuleringspakket goedkeurde ter waarde van $1,7 triljoen. Dit soort pakketen zorgt ervoor dat de inflatie langer in stand blijft en dat de FED noodgedwongen de rente verder moet laten oplopen. De heer Powell heeft al aangekondigd dat het temmen van de inflatie belangrijker is dan de stand van de economie. In andere woorden, hij heeft liever een hoge rente om daarmee de inflatie de kop in de drukken dan een recessie. Toch verwachten wij dat in de tweede helft van 2023 de rente zal stabiliseren in Amerika. Maar in de rest van de wereld verwachten wij dat de rente langer op zal lopen. Ook omdat de rente in Amerika nu nog een stuk hoger staat dan in bijvoorbeeld Europa. Europa is pas net begonnen met de rente te verhogen om zo de inflatie de kop in te drukken. De problemen in Europa zijn groter dan die van Amerika. In Europa moet men energie importeren om aan de behoefte te voldoen. Amerika is, voordat Biden president werd, exporteur van olie en is daardoor minder afhankelijk van de prijs van een vat olie. In het verleden hebben we gezien dat de economie, lees aandelenkoersen, meer moeite hebben om te stijgen als de rente boven de 3% komt. Met de huidige stand is het dus moeilijk om in aandelen te beleggen. Maar mochten we inderdaad dichtbij een top komen van de rente, dan is het een goed idee om in wat meer langlopende obligaties te gaan beleggen. De tien jaar rente staat momenteel rond de 3,88%. Lager dan de FED rente van 4,5%. We verwachten in de eerste helft van 2023 dat de rente dus verder oploopt. De tien jaar rente kan wel richting de 4,5% of zelfs 5% lopen. Maar daarna verwachten wij een geleidelijke daling. Een daling van de rente, betekent een stijging van de koersen. Het lijkt ons dan ook een goed idee om gefaseerd in obligaties te gaan beleggen in 2023. Zoals al eerder aangegeven zal Europa langer gaan stijgen en daarom zijn wij niet enthousiast om in Europese obligaties te beleggen dit jaar.
Valuta’s:
De dollar sloot ten opzichte van de euro op $1,07 ten opzichte van $1,132 een jaar eerder. Maar dit jaar doken we richting de $0,95. Dit vooral doordat het renteverschil tussen Amerika en Europa groter en groter werd. Nu de Europese Centrale Bank (ECB) zijn rente ook aan het verhogen is, zien we dat de dollar langzaam wat in kracht aan het afnemen is. De verwachting is dat in Amerika vooral in het tweede deel van dit jaar de rente minimaal stabiliseert en wellicht zelfs kan dalen. Maar dat Europa langer zal moeten verhogen. Hierdoor kan het renteverschil snel kleiner worden en als Europa het heel zwaar krijgt zelfs wel eens de rente van Amerika kan overstijgen. Valuta’s zijn voor een groot deel verbonden met de rente. Hierdoor denken wij dat de dollar in het komende jaar wel eens zwakker kan worden ten opzichte van de andere valuta’s. In 2021 hadden we een wisselkoers met de Euro van rond de $1,20. Dat zouden we dit jaar weer kunnen gaan zien. Ook het Britse Pond zou wel weer eens sterker kunnen worden. Deze munt heeft een turbulent jaar achter de rug. Na het opstappen van de heer Boris Johnson en de desastreuze opvolging door mevrouw Liz Truss, zagen we het Pond rap in waarde verliezen. Maar met de komst van de heer Rishi Sunak lijkt het vertrouwen van de beleggers weer terug en zien we het Britse Pond weer langzaam stijgen. We verwachten dan ook dat deze trend zal doorzetten in 2023.
Bedrijfsresultaten:
In 2022 zagen we grote dalingen in de bedrijfsresultaten. Vooral de technologie aandelen hadden het zwaar. Na jaren van soms spectaculaire groei zagen we de waarderingen verder en verder toenemen. De winsten konden de koers groei niet bijhouden. Daar kwam in 2022 abrupt een einde aan. De Nasdaq index verloor ruim 33% in 2022. Maar veel aandelen verloren veel meer in koers. Zelfs de FAANG aandelen moesten het afgelopen jaar flink terug met hun koersen. (Facebook -64%, Amazon -49.62%, Apple -26.83%, Netflix -51.05% en Google [Alphabet] -38.67%). Ook de beurslieveling Tesla beleefde een dramatisch jaar met een koersverlies van 65,03%. Voor de eerste helft van 2023 verwachten we veel beweeglijkheid. De markten zullen snel reageren op nieuws, maar doordat we een kleine recessie verwachten is de kans groot dat de markten fors zullen bewegen, voordat men een bodem vindt. Dat kan zijn rond het niveau van oktober 2022, of zelfs iets lager. Al denken wij dat de schade relatief beperkt blijft. Pas in de tweede helft van 2023 verwachten wij wat meer stabiliteit in de markten en daarmee stijgende aandelenkoersen. Er is momenteel teveel onzekerheid op het gebied van inflatie en hoe lang deze boven de 2% blijft. Al denken wij dat de FED blij zal zijn met een inflatiecijfer van rond de 3%. In het eerste deel van 2023 verwachten wij vooral de defensieve waardes die het goed zullen blijven toen, net als in 2022. De technologieaandelen zullen ergens een bodem gaan vinden. Maar het kan even duren en niet alle technologieaandelen zijn hetzelfde. Nog veel technologiebedrijven zijn relatief duur als we kijken naar de koers/winst verhoudingen. De markten zullen de inflatiecijfers als haviken blijven volgen en daarmee het rentebeleid van de centrale banken. Als China inderdaad verder open gaat, dan zien we ook de grondstofprijzen verder oplopen en daarmee de koersen van aandelen die in deze sector werkzaam zijn. Pas in de tweede helft van 2022 verwachten wij een opleving van de technologieaandelen.
Grondstoffen:
Eind 2021 zagen we prijs van een vat olie op $75,50. Aan het einde van 2022 stond een vat olie op $80,41. Het hoogste punt in 2022 was $123,70, maar daarna is de prijs langzaam gaan zakken. Meden door de verkopen uit de strategische reserves van Amerika. Maar deze reserves moeten weer aangevuld worden en de sancties op Rusland zullen alleen maar toenemen. Rusland kan olie ook als wapen inzetten om zo het leven in de rest van de wereld duurder te maken. Wij verwachten dan ook niet dat we heel veel verder zullen dalen met de prijs van een vat olie. In tegendeel. Olie zal net als in 2022 een belangrijke rol blijven spelen en de ontwikkeling hangt sterk af van wat Rusland gaat doen. Een harde voorspelling is daarom onmogelijk. Maar het blijft wel onze favoriete sector om in te beleggen in 2022. We komen weer terug bij het openen van de economie van China. China is de grootste koper van olie wereldwijd. Momenteel koopt men heel veel olie vanuit Rusland tegen grote kortingen. Ook India doet dit. Maar als China verder open gaat, kan Rusland niet aan alle vraag voldoen. Ook OPEC kan dit niet. Om de olieprijs in toom te houden, zou Amerika weer meer moeten gaan produceren. Maar de huidige regering wil dit niet. Een tekort van olie zal dus de markten gaan bezig houden. Komt olie uit Venezuela weer op de markt, of zelfs olie uit Iran? Of gaat de regering van Amerika toch overstag en gaat men meer olie produceren? Dit zijn de grote vraagstukken. Andere grondstoffen die flink kunnen profiteren van de heropening van China is staal, koper, palladium en aluminium. Net als voor de aandelen geldt dat we vooral in het tweede deel van 2023 een forse stijging zullen zien naar de vraag van deze producten. Met een stijgende vraag komen ook stijgende koersen. Bedrijven die grondstoffen uit de grond halen, lijken nog steeds heel goedkoop ten opzichte van andere sectoren. De groeiverwachtingen zijn goed te noemen. De prijzen van edelmetalen hebben zich goed gehandhaafd in 2022. Goud is nauwelijks in waarde gedaald, ondanks dat de rente fors is opgelopen. Meestal zien we goud dalen als de rente oploopt. Dit omdat goud niets uitkeert. Obligaties en aandelen keren respectievelijk rente en dividend uit. Maar goud moet het hebben van waardestijgingen. In de eerste helft van 2023 verwachten wij dat goud nog meer glans gaat krijgen. Ook zilver zien we verder in waarde stijgen. Mensen zijn op zoek naar een vluchthaven en goud en zilver zijn een van de weinige veilige vluchthavens in roerige tijden. Als laatste willen we nog uranium noemen. Deze grondstof is na de laatste kernramp in Japan eigenlijk in het verdomhoekje terecht gekomen. Maar met de problemen rond gas en olie is Europa op zoek naar alternatieven. Groene energie kan de fossiele brandstof nog lang niet vervangen. En de term groene energie is aan verandering onderhevig. Veel landen kijken dan ook weer naar kerncentrales om aan hun energiebehoefte te voldoen. In 2022 zagen we de prijs van uranium oplopen van $42 naar $47,75. De verwachting is dat er meer vraag gaat komen naar uranium, al zal de vraag geleidelijk toenemen. Maar voor de beleggers die een langere tijdshorizon hebben, is dit zeker een sector om naar te kijken in 2023. Er zijn Exchange Traded Funds die hierop inspelen. Dus u hoeft niet bang te zijn dat er opeens een vrachtwagen met uranium voor de deur staat. Een kleine voetnoot is dat we ook geloven dat de prijs van steenkool nog fors kan oplopen. In Europa is in de afgelopen maanden meer steenkool gebruikt dan ooit daarvoor. Veel steenkolen mijnen zijn gesloten in de afgelopen paar jaar, dus degene welke nog functioneren, zullen flink kunnen profiteren van de hernieuwde vraag.
Regio’s:
Voor 2023 verwachten wij dat vooral de regio’s het goed gaan doen die zich bezighouden met het produceren van grondstoffen. Denk aan Australië, Latijns Amerika en Afrika. Met de heropening van China zien we ook weer de vraag doen toenemen in de rest van Azië voor onderdelen van producten. We houden de ontwikkelingen van China scherp in de gaten voor het komend jaar. Veel analisten laten China links liggen. In 2022 was er sprake dat wellicht alle Chinese bedrijven hun notering op de Amerikaanse markten zouden verliezen. Maar dat is ondertussen opgelost. De Corona crisis in China heeft veel langer geduurd dan in andere landen. China zou wel eens een slapende tijger kunnen worden in 2023 met een, voor veel analisten, onverwachte stijging. Het probleem is dat de regering alles bepaald. Dus de openstelling die we nu zien, kan morgen teruggedraaid worden. China heeft nog steeds een enorm probleem met hun onroerend goed sector. Veel banken en verzekeraars staan bloot aan dit probleem. Europa is voorlopig nog niet uit de problemen. Hoewel een zachte winter zeker zal helpen. De vraag voor Europa is hoe men de overstap gaat maken van energie uit Rusland naar andere leveranciers. Een ding is wel duidelijk geworden. De overstap naar groene energie is nog ver weg. Om de industrie in Europa draaiende te houden zal veel geld gereserveerd moeten worden in het kopen van energie elders. Dit geld kan niet geïnvesteerd worden in het financieren van groene energie. De vraag is of er genoeg energie gekocht kan worden om de zware industrie draaiende te houden en te zorgen dat deze bedrijven, ondanks een hogere energie prijs, toch nog winsten kunnen laten zien. Hopelijk leren de regeringen hiervan en zal men in de toekomst drie keer nadenken om hun basisbehoefte elders vandaan te halen, in plaats van te investeren in eigen grondstoffen. Voor Latijns Amerika zijn we positief. Mede doordat vele landen producenten zijn van grondstoffen, welke we fors zien stijgen in 2023. Maar waar de wereld het meest naar kijkt, blijft de motor van de wereldeconomie en dat is Amerika. De grote stijgingen van 2021 zien we niet terug komen. Zeker ook niet in de eerste helft van 2023. De huidige regering is veel minder vriendelijk voor ondernemingen dan in de Trump jaren. Toch vertrouwen we op de Amerikaanse consument. Meer dan 70% van de Amerikaanse economie draait op eigen consumptie. Dat zorgt voor een stabiele basis. De relatief hoge rente zal zeker in het eerste kwartaal en wellicht ook nog in het tweede kwartaal de bedrijven en consumenten parten spelen. Maar in de tweede helft verwachten we een fors herstel voor zowel de producenten als de consumenten. Voor Engeland zijn we minder enthousiast. Deze hebben te maken met heel veel problemen. Zeker na de Brexit. We laten dit land dan ook maar even links liggen voor het komend jaar, zeker omdat we zoveel andere mogelijkheden zien.
Beleggingsinstrumenten:
Omdat we de rente zien oplopen in het eerste deel van 2023, maar zien stabiliseren in het tweede deel van 2023 is het zaak om toch voorzichtig wat posities op te bouwen in het begin van 2023. Zeker als we de rente van de 10 jaar lening rond de 4,25% zien komen, lijkt het een goed idee om kortlopende rentes om te zetten in een langere rente. De kans is namelijk heel groot dat de FED uiteindelijk een recessie moet gaan bestrijden. Dit zal men doen door de rentes te gaan verlagen. Of we weer richting een nul procent gaan, lijkt ons niet voor de hand liggend. Maar een lagere rente dan momenteel verwachten we zeker aan het einde van het jaar en voor 2024. Zoals voorgaande jaren blijven we enthousiast Exchange Traded Funds. Door deze producten kan men veilig beleggen in een mandje van verschillende landen, sectoren, bedrijven, grondstoffen of valuta’s. Op deze manier is het makkelijk om in bijvoorbeeld olie te beleggen of in een mandje van Chinese aandelen. Ook kan men bijvoorbeeld de index van Brazilië kopen. Dus een handig hulpmiddel. Een ander voorbeeld is dat je een mandje kan kopen die belegd in bedrijven die het traditiegetrouw goed doen tijdens tijden van een recessie of inflatie. Kortom veel keuze, zonder hoge risico’s. In 2022 zagen we ook weer de vraag naar opties toenemen. Dit product werd zo belangrijk dat we op weekbasis konden berekenen in welke bandbreedte de indexen zouden bewegen. De optiebeleggers konden dit van tevoren uitrekenen. Optie kan men speculatief gebruiken als hefboom voor een onderliggend product. Maar zoals wij het gebruiken is het juist risico’s te beperken en om een extra rendement te behalen op bestaande posities. Bij goed gebruik van opties kan de aandelenportefeuille gemiddeld 3% extra opbrengen. Het gebruik van opties zien we door de beweeglijkheid van de onderliggende markten in het eerste deel van 2022 verder toenemen. Crypto heeft het in 2022 slecht gedaan. Ook in 2023 verwachten we een slecht jaar. De bodem is uit deze sector gevallen en het omvallen van FTX met alle schandalen eromheen heeft crypto in een slecht daglicht gezet. Veel mensen zien nu in dat crypto een casino is en geen onderliggende waarde heeft. Ons advies is dan ook om ver weg te blijven. Behalve als u van gokken houdt. De bekendste crypto munt Bitcoin stond aan het begin van het jaar nog ruim boven de $41.000 om het jaar af te sluiten onder de $17.000. Velen anderen deden het nog veel slechter. Dus zolang deze sector niet gereguleerd is, blijft ons advies om hier niet in te beleggen.
Sectoren in de Amerikaanse markt:
De enige sectoren die in 2022 waren gestegen was de oliesector en cash geld. Dat geeft aan dat veel bedrijven het heel zwaar hadden. Vooral de technologie aandelen moesten vaak meer dan 60% van hun koers inleveren. Veel van deze bedrijven hebben hun groei gefinancierd met vreemd vermogen en als dekking hun eigen aandelen gebruikt. Dat gaat prima als je beurskoers stijgt, maar de problemen nemen toe als of je beurskoers daalt of als de rente stijgt. In 2022 gebeurde beiden. Daarmee zijn veel bedrijven veel te duur geworden en zelfs na de grote dalingen in 2022 zijn deze bedrijven nog steeds te duur. Door de onzekerheid op de rentemarkten en het beleid van de regering Biden voorzien we dus veel beweeglijkheid aan het begin van 2023. Grote bedrijven zullen nog fors in waarde kunnen dalen, terwijl anderen de bodem wel bereikt kunnen hebben. Net als in 2022 zal aan het begin van 2023 ieder macro economisch cijfer op een goudschaaltje gewogen worden. Maar als er weer vertrouwen komt in de wereld economie, dan kan het ook opeens weer fors opleven. Voor de voorzichtige beleggers kiezen we om weer in obligaties te beleggen, of Exchange Traded Funds die kunnen profiteren van een rentedaling. Ook bedrijven die het traditiegetrouw goed doen in tijden van recessie hebben onze voorkeuren. En als u dit stuk tot nu toe heeft kunnen lezen dan zal het u niet verbazen dat onze absolute voorkeur uitgaat naar grondstoffen. We kiezen niet een grondstof, maar spreiden liever het vermogen over verschillende grondstoffen uit. Olie blijft wel onze favoriet, maar een goede spreiding blijft belangrijk om zo de golven van de markten te overzien. In het tweede deel van 2023, mits de markten wat tot rust zijn gekomen, dan durven we ook weer te beleggen in technologie. Maar wel heel selectief. Vooral die bedrijven die weinig schulden hebben. Veel hangt af van de FED en wat de rente gaat doen dit jaar. Natuurlijk kunnen er grote problemen ontstaan als Rusland de oorlog verder uitbreid of als China een gooi gaat doen richting Taiwan. Dan kunnen we grote dalingen verwachten. Maar als we deze zaken niet als vanzelfsprekend beschouwen dan verwachten wij vooral in de tweede helft van 2023 een goede stijging van de beurzen. Wellicht zal de Chinese markt een positieve verrassing zijn. Voor Europa zijn we wat minder optimistisch. Daar kunnen de problemen heel snel uit de hand lopen als de energieprijzen de pan uit rijzen. Zolang daar geen duidelijkheid over bestaat, laten we die mark even links liggen. De geschiedenis leert ons dat na een jaar van grote dalingen, de markten in het jaar daarna met 15% kunnen stijgen. Het merendeel van die stijgingen verwachten we dus pas in de tweede helft van 2023. Dat betekend niet dat we in de eerste helft van 2023 niks doen. We proberen ons zo goed mogelijk te positioneren om volop te kunnen profiteren van de mogelijkheden die de markten ons bieden. Vorig jaar hebben we vaak veel cash langs de zijlijn gehouden en weinig gehandeld. Dit om de kosten zo laag mogelijk te houden en te wachten op betere tijden. Wij verwachten dat 2023 een omslag jaar kan worden. Dus meer positie wisselingen. De kans is heel groot dat de portefeuilles aan het einde van 2023 er heel anders uitzien dan die van het begin van dit jaar.
Kortom we zijn optimistisch voor 2023. Al denken we dat we aan het begin van 2023 een bodem voor het jaar gaan neerzetten. In de tweede helft verwachten we een hele goede periode waar beleggers wel eens over elkaar heen kunnen vallen om toch maar nog een koop te kunnen doen. Kortom een jaar vol uitdagingen, maar met een positief einde!
Als voetnoot willen we wel het volgende nog even kwijt. Al onze voorspellingen ten spijt, alles valt of staat met wat er met Rusland gaat gebeuren en of en hoe diep een recessie zal zijn. Wij verwachten een korte recessie die niet diep zal zijn. Maar we hebben vorig jaar gezien dat het door het beleid van de regeringen het opeens wel eens uit de hand kan lopen. We houden dagelijks de vinger aan de pols en alleen op die manier kunnen we proberen met een mooie plus het jaar af te sluiten.
Namens ons team van Kaat Vermogensbeheer NV wensen wij u een goed, gezegend en een (financieel) gezond 2023 toe! Een jaar waar al uw wensen mogen uitkomen.